Νευρική ανορεξία: Χαρακτηριστικά και Θεραπεία!

Η «ψυχογενής ανορεξία» (Ψ.Α.) χαρακτηρίζεται από προμελετημένη και σκόπιμη συμπεριφορά για την απώλεια βάρους με αποτέλεσμα τη σημαντική μείωσή του, από έντονη ενασχόληση με το φαγητό και το βάρος, από περίεργη συμπεριφορά σε σχέση με το φαγητό, από έντονο φόβο αύξησης βάρους, από διαταραχή της εικόνας σώματος και αμηνόρροια. Η πρακτική της αποκλίνουσας αυτής συμπεριφοράς ακολουθείται κυρίως κρυφά. Οι μισοί περίπου νοσούντες θα χάσουν βάρος
μειώνοντας δραματικά την ποσότητα της προσλαμβανόμενης τροφής και κάποιοι θα υιοθετήσουν εξαντλητικά προγράμματα άσκησης. Οι υπόλοιποι θα ακολουθήσουν αυστηρές δίαιτες αλλά θα χάσουν τον έλεγχο και θα καταφύγουν σε επεισόδια υπερφαγίας τα οποία ακολουθούνται από συμπεριφορές κάθαρσης.

Η έναρξη των φαινομένων ψυχογενούς ανορεξίας εμφανίζεται συνήθως στις ηλικίες μεταξύ 10 και 18. Ασθενείς εκτός του ηλικιακού αυτού φάσματος δεν αποτελούν τυπικές περιπτώσεις και οι διαγνώσεις θα πρέπει να εξετάζονται προσεκτικά. Μερικοί ανορεξικοί έτρωγαν επιλεκτικά ή είχαν δυσπεπτικά προβλήματα, πριν ακόμη από την ηλικία των 10. Ως επί το πλείστον, η πρακτική της αποκλίνουσας αυτής συμπεριφοράς, που ως στόχο έχει την απώλεια βάρους, ακολουθείται κρυφά.
Οι άρρωστοι με ψυχογενή ανορεξία αρνούνται συνήθως να γευματίσουν με τις οικογένειές τους ή σε δημόσιους χώρους. Χάνουν βάρος, μειώνοντας δραστικά την πρόσληψη τροφής, ή μειώνοντας δυσανάλογα τις πλούσιες τροφές σε υδατάνθρακες και λίπη. Δυστυχώς, ο όρος "ανορεξία", που σημαίνει απώλεια της όρεξης, είναι παραπλανητικός, διότι η απώλεια όρεξης είναι κατά κανόνα σπάνια μέχρι τα προχωρημένα στάδια της διαταραχής. Ενδείξεις ότι οι ασθενείς σκέπτονται
συνεχώς την τροφή, αποτελούν το πάθος τους για συλλογή συνταγών παρασκευή περίπλοκων γευμάτων για άλλους. Μερικοί ανορεξικοί δεν μπορούν να αντεπεξέρχονται συνέχεια στην εκούσια αυτοδέσμευση για περιορισμό της πρόσληψης τροφής και έτσι έχουν επεισόδια υπερφαγίας. Αυτά τα επεισόδια λαμβάνουν χώρα κατά κανόνα κρυφά και συνήθως τη νύκτα. Προκλητοί έμετοι συχνά ακολουθούν τα επεισόδια υπερφαγίας. Οι άρρωστοι κάνουν κατάχρηση υπακτικών και διουρητικών ακόμη προκειμένου να χάσουν βάρος.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΝΕΥΡΙΚΗΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑΣ

 Με δεδομένα τα περίπλοκα ψυχολογικά και σωματικά επακόλουθα της
ψυχογενούς ανορεξίας, συνίσταται ένα ολοκληρωμένο θεραπευτικό πλάνο, που να
περιλαμβάνει νοσηλεία, όταν απαιτείται, όπως και ατομική θεραπεία. Οι
προσεγγίσεις με θεραπείες συμπεριφοράς — διαπροσωπική και γνωσιακή — πρέπει
να συνυπολογίζονται, όπως και η φαρμακευτική αντιμετώπιση σε ορισμένες
περιπτώσεις.
Το πρώτο που λαμβάνεται υπόψη στη θεραπεία της ψυχογενούς ανορεξίας είναι η διόρθωση της κατάστασης θρέψης του αρρώστου, επειδή η αφυδάτωση, η λιμοκτονία και οι διαταραχές ηλεκτρολυτών μπορεί να προκαλέσουν σοβαρό κίνδυνο στην υγεία και, σε μερικές περιπτώσεις, το θάνατο. Η απόφαση για νοσηλεία του αρρώστου βασίζεται στη σωματική του κατάσταση και στο βαθμό της απαιτούμενης δομής που θα εξασφαλίσει τη συνεργασία του. Γενικά, σε αρρώστους με ψυχογενή ανορεξία, που έχουν κάτω απ' το 20% του αναμενόμενου βάρους σε
σχέση με το ύψος τους, συνιστάται νοσηλεία, ενώ σε αρρώστους με κάτω απ' το 30% του αναμενόμενου βάρους, απαιτείται ψυχιατρική νοσηλεία που κυμαίνεται από 2-6 μήνες.
Τα προγράμματα ψυχιατρικής νοσηλείας για ασθενείς με ψυχογενή ανορεξία χρησιμοποιούν γενικά ένα συνδυασμό συμπεριφεριολογικής θεραπευτικής προσέγγισης, ατομικής ψυχοθεραπείας, εκπαίδευσης και θεραπείας οικογένειας και, σε μερικές περιπτώσεις, ψυχοτρόπων σκευασμάτων.
Η επιτυχής θεραπεία εξαρτάται απ' την ικανότητα των μελών του προσωπικού να διατηρήσουν με τον ασθενή μία σταθερή αλλά υποστηρικτική προσέγγιση, συχνά μέσα από συνδυασμό θετικών (έπαινος) και αρνητικών (περιορισμός της άσκησης και της χρήσης υπακτικών) ενισχυτών. Ωστόσο, απαιτείται κάποια ευελιξία στο πρόγραμμα ώστε η θεραπεία να εξατομικεύεται και να ταιριάζει με τις ανάγκες και τις γνωσιακές ικανότητες του αρρώστου. Τελικά, για να πετύχει η θεραπεία μακροπρόθεσμα θα πρέπει ο άρρωστος να συμμετέχει σ' αυτή εκούσια.
Οι περισσότεροι ασθενείς είναι αδιάφοροι ή και αντιστέκονται στην ψυχιατρική θεραπεία. Τους φέρνουν στο ιατρείο χωρίς τη θέλησή τους, συγγενείς και φίλοι που αγωνιούν. Σπάνια αποδέχονται τις συστάσεις για νοσηλεία χωρίς διαφωνίες και κριτική για το προσφερόμενο πρόγραμμα. Η έμφαση στα οφέλη, όπως η ανακούφιση απ' την αϋπνία και τα συμπτώματα και σημεία της κατάθλιψης, βοηθούν στο να πείσουν τον άρρωστο να εισαχθεί στο νοσοκομείο οικειοθελώς. Η υποστήριξη και η εμπιστοσύνη των συγγενών στη θεραπευτική ομάδα είναι ουσιαστικές όταν πρέπει να εκτελεστούν αυστηρές οδηγίες.