Δυσκολίες Μάθησης: Πώς μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου; -Πρακτικές Συμβουλές-

Τομείς που επηρεάζονται

 

1.    Ανάγνωση

 

Ø Επαναλήψεις συλλαβών, λέξεων ή προτάσεων.

Ø Παραλείψεις γραμμάτων, συλλαβών ή λέξεων {κυρίως τα παιδιά με Μ.Δ. παραλείπουν τις βοηθητικές λέξεις που αποτελούν το 40 % της Ελληνικής γλώσσας (π.χ. και, να, το, που…)}

Ø Προσθήκες γραμμάτων, συλλαβών ή λέξεων

Ø Αντικαταστάσεις φωνηεντικών και συμφωνικών φθόγγων, συλλαβών ή λέξεων με άλλες μορφολογικά παρόμοιες, συγγενικές ή άσχετες

Ø Αντιμεταθέσεις γραμμάτων ή συλλαβών

Ø Συλλαβική ανάγνωση.

 

Πώς μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου στην ανάγνωση;

 

Ø    Βασική ικανότητα είναι να μπορούν τα παιδιά να χωρίσουν τις λέξεις σε συλλαβές και τα φωνήματα που τις αποτελούν. Η εξάσκηση στο χωρισμό των λέξεων με προφορικές και αργότερα με γραπτές ασκήσεις, καθώς και στην ομοιοκαταληξία και σε άλλα γλωσσικά παιχνίδια (σταυρόλεξα κ.α.), βοηθάει καταλυτικά.

Π.χ. Την άνοιξη ο Νίκος πηγαίνει εκδρομή στο όμορφο ποτάμι.

 

 

Ø    Επιχειρήστε να δημιουργήσετε λεκτικούς συνειρμούς με βάση τις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες του παιδιού σας, π.χ. αν κατά την ανάγνωση της λέξης «σοκολάτα» το παιδί σας προσπερνάει τη συλλαβή «κο», πείτε του να θυμάται πως η σοκολάτα είναι γλυκό, ώστε να συνδυάσει τα δύο «κο» στο μυαλό του.

Ø    Όταν δυσκολεύονται ιδιαίτερα με κάποια λέξη, επιμείνετε σε αυτήν χρησιμοποιώντας όλες τις αισθήσεις τους. Για παράδειγμα, αν δυσκολεύονται στη λέξη «φουστάνι», διαβάστε τη μια φορά δυνατά, έπειτα γράψτε την κάπου και ζητήστε τους κοιτάζοντάς τη να δημιουργήσουν μια εικόνα σχετική με αυτήν τη λέξη (συνειρμός), π.χ. τη γιαγιά που φοράει φουστάνια, μετά συλλαβίστε την αργά και ζητήστε τους να την επαναλάβουν φτιάχνοντας μια πρόταση.

Ø    Μετατρέψτε τον υπολογιστή ως μέρος της εκπαιδευτικής δραστηριότητας. Μπορείτε για παράδειγμα να μεταφέρετε μία παράγραφο από κείμενο του σχολικού εγχειριδίου σε power point με μεγαλύτερα γράμματα και διαφορετικά χρώματα όπου η καθεμιά διαφάνεια να αποτελεί μία πρόταση. Σε κάθε εναλλαγή διαφάνειας να απεικονίζεται ένα χαρούμενο πρόσωπο που θα επιβραβεύει την προσπάθεια.

Ø    Διαβάστε εσείς ένα κείμενο. Ενθαρρύνετέ τους να παρακολουθούν το κείμενο και βάλτε τους να λένε τις λέξεις που παραλείπετε κατά τη διάρκεια της ανάγνωσής σας. Αυτό βοηθά την κίνηση του ματιού. Μετά προτείνετέ τους να διαβάσουν ένα μικρό κείμενο σε κανονικά διαστήματα. Θα βοηθήσει αρκετά αν απομονώνατε (κρύβατε) τη γραμμή που διαβάστηκε χρησιμοποιώντας ένα κομμάτι χαρτί ή αν δείχνατε την κάθε λέξη που διαβάζουν μ΄ ένα μολύβι ή με το δάχτυλο.

Ø    Διαβάστε το κείμενο που έχει για ανάγνωση με σχετικά αργό ρυθμό. Ηχογραφήστε το και βάλτε το παιδί σας πρώτα να ακούσει το ηχογραφημένο κείμενο δείχνοντας με το μολύβι του τι ακούει κάθε φορά. Μόλις ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία, σειρά έχει να διαβάσει το παιδί σας και να το ηχογραφείτε εσείς. Μ’ αυτό τον τρόπο μπορεί να ακούσει τον εαυτό του να διαβάζει και να επισημάνει τις λέξεις που τον δυσκολεύουν αρκετά ώστε να εξασκηθεί περισσότερο.

 

 

 

2.    Προφορική Έκφραση

 

Ø Φτωχό λεξιλόγιο.

Ø Δυσκολία στην κατανόηση των ορισμών των λέξεων.

Ø Αδυναμία στην διήγηση των γεγονότων με χρονική σειρά (αρχή – μέση - τέλος).

Ø Αδυναμία κατανόησης σχέσης αιτίου- αποτελέσματος.

Ø Δυσχέρεια διάκρισης ουσιωδών σημείων της ιστορίας και επικέντρωσης της προσοχής σε λεπτομέρειες.

 

Πώς μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου στην προφορική έκφραση;

 

Ø    Διαβάζουμε στα παιδιά παραμύθια ή ιστορίες. Διακόπτουμε την αφήγηση σε κάποιο σημείο και ζητάμε από το παιδί να μαντέψει τη συνέχεια. Αφού διαβάσουμε ολόκληρο το παραμύθι ζητάμε από το παιδί τη γνώμη του, αν του άρεσε, ποια γνώμη σχημάτισε για τους ήρωες κλπ. Το καλούμε αν θέλει να ζωγραφίσει με βάση όσα άκουσε ή και να παίξουμε μια σκηνή από το παραμύθι (δραματοποίηση). 

Ø    Λέμε προφορικά μια μικρή ιστορία και ζητάμε από το παιδί να τη διηγηθεί με δικά του λογάκια σε μας ή σε ένα άλλο πρόσωπο της οικογένειας.  Προσέχουμε το λεξιλόγιο που χρησιμοποιούμε και βάζουμε κάθε μέρα και νέες λέξεις στη ζωή του παιδιού. Επιμένουμε να χρησιμοποιεί προτάσεις στο λόγο του και όχι μονολεκτικές απαντήσεις. Το βοηθάμε να μάθει τις πρώτες οικογένειες λέξεων, πχ γράφω, γράμμα, γραμματάκι, γραμμή, γραμμένος, ξαναγράφω κλπ. Του ζητάμε να βρει την αντίθετη λέξη, πχ πλυμένος - άπλυτος, μέρα - νύχτα, κλπ. ή και πώς αλλιώς το λέμε (συνώνυμα) πχ αυτοκίνητο - αμάξι - λεωφορείο - φορτηγό κλπ.

Ø    Μπορείτε να φτιάξετε μαζί με τα παιδιά σας ένα προσωπικό λεξικό με άγνωστες λέξεις που συναντάμε καθημερινά. Για να είναι πιο διασκεδαστική αυτή η δραστηριότητα εμπλουτίστε το με εικόνες που να σχετίζονται με τις λέξεις που δεν γνωρίζουν.

Ø    Να εκμεταλλευόμαστε κάθε ευκαιρία για προφορική έκφραση. Για παράδειγμα, μπορούμε να του ζητήσουμε να μας περιγράψει την μέρα του ή να συζητήσουμε διεξοδικά για ένα γεγονός που του προκάλεσε το ενδιαφέρον.

Ø    Βρείτε εικόνες με διαφορετική χρονική σειρά. Ζητήστε από το παιδί σας να τις βάλει στη σωστή σειρά και να σας διηγηθεί την ιστορία που απεικονίζεται.

 

3.    Γραφή-Ορθογραφία

 

Ø Κακογραφία (μουντζούρες, σβησίματα).

Ø  Αντιμεταθέσεις γραμμάτων στη λέξη.

Ø Παραλείψεις γραμμάτων, συλλαβών ή λέξεων.

Ø Προσθήκες γραμμάτων, συλλαβών ή λέξεων

Ø Επαναλήψεις γραμμάτων, συλλαβών ή λέξεων.

Ø Αντικαταστάσεις γραμμάτων στη λέξη.  (ζ-ξ, π-τ,) (β-δ, β-θ, ζ-σ, γ-χ).

Ø Αντικαταστάσεις γίνονται και μεταξύ των φωνηέντων, όπως α-ε, ε-ι, α-ο.

Ø Αντικαταστάσεις λέξεων με άλλη συγγενική, ακουστικά παρόμοια ή άσχετη.

Ø Καθρεφτική γραφή γραμμάτων.

Ø Χρήση κεφαλαίων γραμμάτων ανάμεσα στα μικρά.

Ø Κατάργηση των ορίων ανάμεσα στις λέξεις.

Ø Παράλειψη στίξης και τόνων.

Ø Αντίθετη φορά κατασκευής γραμμάτων.

Ø Ατελής ευθυγράμμιση των λέξεων στο χαρτί.

Ø Ορθογραφικά λάθη θέματος και κατάληξης, ακόμα και σε λέξεις που έχουν διδαχθεί συστηματικά.

Ø Ορθογραφική ασυνέπεια: η ίδια λέξη εμφανίζεται στο ίδιο κείμενο γραμμένη κάθε φορά με διαφορετικό τρόπο.

 

 

Πως μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου στην ορθογραφία;

 

Ø    Καταληκτική ορθογραφία: Φτιάχνουμε μαζί με το παιδί poster. Αν για παράδειγμα θέλουμε στο παιδί να μάθουμε τις καταλήξεις των ρημάτων, φτιάχνουμε έναν κήπο όπου κάθε λουλούδι αποτελεί και μία κατάληξη ενώ στα πέταλά του θα γράφουμε τα ρηματάκια μας με τις καταλήξεις σε άλλο χρώμα.

Ø    Συνδυάζουμε τη μάθηση με παιχνίδι. Συγκεκριμένα θα μιλήσουμε για τα Ουσιαστικά. Χωρίζονται σε ΑΡΣΕΝΙΚΑ-ΘΗΛΥΚΑ- ΟΥΔΕΤΕΡΑ. Γράψτε σε χαρτάκια τις καταλήξεις που περιλαμβάνει η κάθε κατηγορία (π.χ. τα Αρσενικά τελειώνουν σε -ης -ος -ες -ωνας -ίτης -ιώτης κτλ...). Περάστε σε κάθε χαρτάκι ένα συνδετήρα και ρίξτε τα σ´ένα μικρό κουτί.3) Φτιάξτε ένα καλάμι ψαρέματος με ένα ξυλακί όπου θα κρέμεται μια κλωστή κι ένα μαγνητάκι. Κάθε φόρα το παιδί θα ψαρεύει μια κατάληξη και θα αφιερώνετε κάποιο χρόνο. 

Π.χ. "ψαρεύει" το χαρτάκι που γράφει -ης και του λέτε: "Σήμερα θα μάθουμε αρσενικά ουσιαστικά που τελειώνουν σε -ης". Έπειτα ζητάτε να γράψει στο τετράδιο όσα περισσότερα μπορεί να σκεφτεί (φούρναρης, χορευτής, γυμναστής κ.ο.κ). Με λίγη φαντασία και φυσικά με βάση τους Γραμματικούς κανόνες (δλδ όλα τα αρσενικά που τελειώνουν σε -ης γράφονται πάντα με ητα) μπορείτε να σκεφτείτε ασκήσεις και δραστηριότητες με στόχο το παιδί να μάθει την ορθογραφία και να την χρησιμοποιεί αυθόρμητα στο γραπτό λόγο.

Ø    Θεματική Ορθογραφία: Για κάθε λέξη δημιουργούμε μία ιστορία. Την ενισχύουμε με εικονογραφημένο υλικό και την λέμε στο παιδί.

 

 

 

 

 

4.    Αντιγραφή

Ø   Παραλείψεις ή προσθήκες γραμμάτων, συλλαβών ή λέξεων.

Ø   Καθρεφτική γραφή γραμμάτων π.χ.  3 αντί ε.

Ø   Λανθασμένη μεταφορά γραμμάτων (πεζά-κεφαλαία).

Ø   Αντικαταστάσεις γραμμάτων, συλλαβών ή λέξεων με άλλη συγγενική, μορφολογικά παρόμοια ή άσχετη

Ø   Χάσιμο σειράς.

Ø   Αντίθετη φορά κατασκευής γραμμάτων

Ø   Παρατονισμοί ή αγνόηση του τόνου.

Ø   Παράλειψη ή λανθασμένη μεταφορά των τονικών σημείων και των σημείων στίξης.

Ø   Μεγαλόφωνη ανάγνωση κατά την αντιγραφή.

Ø   Συνολικός χρόνος: συνήθως ξεπερνούν τα χρονικά όρια

 

Πως μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου στην αντιγραφή;

 

Ø    Βοηθάμε το παιδί με το να του καθορίσουμε το χώρο έναρξης και λήξης της πρότασης που έχει να αντιγράψει με σημεία αναφοράς (παύλες, τελείες κτλ.).

Ø    Αν δυσκολεύεται να αντιγράψει συγκεκριμένο γράμμα ή συγκεκριμένη συλλαβή, τότε την δουλεύουμε αυτόνομα από το κείμενο μέσω παιχνιδιού. Μπορείτε για παράδειγμα να το φτιάξετε με πλαστελίνη.

 

Ø    Μπορείτε να κρύβετε με το δάχτυλό σας ή με ένα χαρτί την πρόταση εκτός της λέξης που πρέπει να αντιγράψει ώστε το παιδί να εστιαστεί στην αποκωδικοποίηση της συγκεκριμένης λέξης και να μην χαθεί σε ολόκληρο το κείμενο.

Ø    Κάνετε διακεκομμένες γραμμές. Μ΄ αυτό τον τρόπο βοηθάμε τα παιδιά να οριοθετηθούν χωρικά και να προσανατολιστούν στο χαρτί.

 

5.    Αυθόρμητη Γραφή

 

➲ μικρό σε έκταση κείμενο

➲ δυσκολία στην έκφραση των ιδεών τους γραπτά

➲ δυσκολία στην παραγωγή ιστοριών με συνοχή

➲ περιορισμένο λεξιλόγιο- κοινότυπες εκφράσεις

 

Πως μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου στην αυθόρμητη γραφή;

 

Ø    Πριν από κάθε διαδικασία παραγωγής γραπτού λόγου, συζητήστε με τα παιδιά σας για το θέμα και δημιουργήστε ένα πλάνο έκθεσης.

 

 

Ø    Φτιάξτε με τα παιδιά σας την προσωπική λίστα με τις λέξεις και φράσεις  που συνδέουν προτάσεις και παραγράφους ώστε το κείμενό τους να έχει συνοχή.

Ø    Δείξτε στο παιδί εικόνες ή παροτρύνετε το να κόψει εικόνες που σχετίζονται με το θέμα από περιοδικά ή εφημερίδες. Συζητήστε για το τι βλέπει στις εικόνες και βοηθήστε το να προσθέσει αυτές τις πληροφορίες που θα πάρει από εκεί μέσα στο γραπτό του.

Ø    Φτιάξτε ένα φύλλο αυτό-αξιολόγησης όπου ο μαθητής θα μπορεί να ελέγχει τα μέρη τα οποία έχει συμπεριλάβει στην έκθεσή του ή αυτά που έχει παραλείψει.

 

 

6.    Αριθμητική

 

➲  δυσκολία στην αντίληψη ποσότητας,

➲  τη διάκριση αριθμών, 

➲  τη γνώση της σειράς των αριθμών, 

➲  την αρίθμηση αντικειμένων.

➲  σύγχυση των λογικομαθηματικών εννοιών, π.χ.: περισσότερο – λιγότερο, διπλάσιο μισό,

➲  σύγχυση αριθμών που μοιάζουν, π.χ. 6-9, 125-152,

➲  δυσκολία στην κατανόηση του συστήματος αρίθμησης,

➲  δυσκολία στην υπέρβαση της δεκάδας, εκατοντάδας, χιλιάδας, 

➲  δυσκολία στην αντίληψη μαθηματικών ιδιοτήτων, π.χ. : της αναλογικής ιδιότητας,  π.χ.: 3+5=8, 13+5=18,και της αντιμεταθετικής ιδιότητας, π.χ.: 8+3=11, 3+8=11,

➲  σύγχυση συμβόλων που μοιάζουν ( . ) ( : ), (+) (-),

➲  δυσκολία στην κατανόηση-χρήση συμβόλων των πράξεων (πρόσθεση αντί αφαίρεση),

➲  λανθασμένη τοποθέτηση των αριθμών στις κάθετες πράξεις,   

➲  εκτέλεση των κάθετων πράξεων από αριστερά προς τα δεξιά,

➲  δυσκολία εκτέλεσης νοερών υπολογισμών,

➲  υπολογισμοί με λάθος (- + 1),

➲  δυσκολία στην εκμάθηση της προπαίδειας και των πράξεων του πολλαπλασιασμού και της διαίρεσης.

➲  δυσκολία στην ανάγνωση και κατανόηση των ζητουμένων των προβλημάτων,

➲  δυσκολία στην ανάγνωση των εξισώσεων.

 

 

 

Πώς μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου στα μαθηματικά;

 

Ø    Χρήματα! Δώστε την ευκαιρία στο παιδί να πληρώσει με πραγματικά χρήματα στα καταστήματα που πηγαίνουμε μαζί. Συζητήστε για τις τιμές και κάνετε ερωτήσεις όπως: «Σου φτάνουν τα χρήματά σου; Πόσα παραπάνω χρειάζεσαι;»

Ø    Παιχνίδια στον υπολογιστή! Τα παιδιά τον λατρεύουν οπότε κάντε μία έρευνα στο διαδίκτυο για αυτά που σχετίζονται με τα μαθηματικά.

Ø    Μπορείτε να παίζετε μαζί τους παιχνιδάκια μικρής διάρκειας. Για παράδειγμα, βρισκόμαστε στο τραπέζι και τρώμε. Ρωτάμε: Πόσα μεγάλα πιάτα έχει πάνω στο τραπέζι; Το παιδί λέει π.χ. 4. Πόσα μικρά; 2. Πόσα είναι όλα μαζί τα πιάτα; 6 . Παίρνουμε ένα πιάτο και το πάμε στο νεροχύτη. Πόσα πιάτα έχουν μείνει στο τραπέζι;

Ø    Να παίζετε μαζί παιχνίδια με κάρτες και επιτραπέζια παιχνίδια που εμπεριέχουν νούμερα και μοτίβα.

Ø    Να χρησιμοποιείτε υλικά αντικείμενα την ώρα που θέλει να κάνει μία πράξη ώστε το παιδί να έχει άμεσα την οπτική διάκριση της πράξης (όπως χάντρες, μαρκαδόρους, κουμπιά κτλ.)

Ø    Αν το παιδί έχει δυσκολίες στην επίλυση ενός μαθηματικού προβλήματος τότε τον βοηθάω να κάνει τα εξής βήματα:

 

1. Διαβάζω το πρόβλημα όσες φορές χρειαστεί, ώστε να το κατανοήσει πλήρως.

2. Του υπενθυμίζω ότι πρέπει να υπογραμμίσει τις σημαντικές πληροφορίες, τα δεδομένα και την ερώτηση και τα καταγράψει σε ένα χαρτί.

3. Φτιάχνουμε μαζί την εικόνα του προβλήματος  και το επαναδιατυπώνουμε με δικά μας λόγια.

4. Συζητάμε τις πράξεις που θα χρησιμοποιήσει το παιδί.