Δυσκολίες στις κοινωνικές δεξιότητες ατόμων που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού...

Η  ¨κοινωνική δυσλειτουργία¨ αναφέρεται σε δυσκολίες στην αυθόρμητη χρήση των συστημάτων της μη λεκτικής και λεκτικής επικοινωνίας για την αποτελεσματική, αμοιβαία, κοινωνική ανταλλαγή. Τέτοια συστήματα τίθενται σε εφαρμογή αυτόματα στις τυπικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, συνήθως χωρίς συνειδητή επίγνωση. Η απουσία τους ή η βλάβη τους κάνει τα αυτιστικά άτομα να εμφανίζονται ως ¨αλλόκοτα¨ σε άλλους ανθρώπους. Μία από τις πιο χαρακτηριστικές ανωμαλίες της κοινωνικής συμπεριφοράς στον αυτισμό αποτελεί η απουσία βλεμματικής επαφής. Είναι γνωστό ότι τα αυτιστικά άτομα δείχνουν αξιοσημείωτη οπτική αποφυγή. Ακόμα, όμως και όταν χρησιμοποιούν το βλέμμα τους, δεν είναι ικανά να το εφαρμόσουν στην επικοινωνία τους. Η τάση είναι να κοιτάζουν πολύ κοντά και πολύ μακριά μέσα στα μάτια των άλλων ανθρώπων, και όχι να κοιτάζουν συνολικά. Έτσι δεν έχουν την ικανότητα να συγχρονίζουν την αμοιβαία έναρξη και ολοκλήρωση της βλεμματικής επαφής (Schopler & Mesibov, 1986).

            Τα αυτιστικά παιδιά σπάνια χρησιμοποιούν τις χειρονομίες ως υποκατάστατο για ομιλία, ιδιαίτερα τους τύπους των εκφραστικών χειρονομιών οι οποίες εκφράζουν συναισθήματα σε κοινωνικό πλαίσιο, όπως το να αγγίζεις κάποιο άλλο πρόσωπο για να εκφράσεις την συμπάθειά σου. Τα άτομα αυτά δείχνουν τα συναισθήματά τους, αν και τείνουν να είναι ακραία, αλλά τα φυσικά τους μέσα για έκφραση αυτών είναι ιδιοσυγκρασιακά και δεν εμφανίζονται για να εξυπηρετήσουν τη κοινωνική επικοινωνία. Δυσκολία, επιπλέον, εμφανίζουν στη χρήση των εκφράσεων του προσώπου. Ο Langdell (1981 στο Schopler & Mesibov, 1986) υποστήριξε πως στα αυτιστικά άτομα δύσκολα φαίνονται τα συναισθήματά στο πρόσωπό τους ακόμα και όταν τους δοθεί εντολή πραγματοποίησης ή κατά τη μίμηση από κάποιον ενήλικα. Αλλά ακόμα και όταν χρησιμοποιούν εκφράσεις, αυτές δεν είναι αποτελεσματικές για τις επικοινωνιακές συναισθηματικές καταστάσεις (Schopler & Mesibov, 1986).

            Η γλώσσα των αυτιστικών παιδιών, ακόμα και αυτών που αναπτύσσουν ευρύ λεξιλόγιο και καλή γραμματική, αποτελεί μια ακόμα δυσχέρεια. Οι δυσκολίες των παιδιών αυτών αφορούν την τάση να έχουν αυστηρή και επαναλαμβανόμενη ¨μονόδρομη συζήτηση¨ για θεματολογία που αφορά τα ενδιαφέροντά τους, έλλειψη της χρήσης ομιλούμενου λόγου, έλλειψη της εκτίμησης του λεπτού χιούμορ στην ομιλία, τάση να λαμβάνουν τα πράγματα κυριολεκτικά ενώ ο τονισμός της φωνής απουσιάζει ή είναι ακατάλληλος. Δυσκολίες παρατηρούνται και στην έναρξη και διατήρηση των κοινωνικών σχέσεων. Τα παιδιά που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού σπάνια επιχειρούν να μοιραστούν τα παιχνίδια τους με τους συμμαθητές τους ή να κατευθύνουν τη προσοχή των ενήλικων, όπως τα τυπικά παιδιά. δυσκολεύονται στο να απαντήσουν σε μια κοινωνική πρόκληση, δεν συμμετέχουν σε ομαδικές δραστηριότητες και συνήθως αποσύρονται. Νιώθουν άγχος και στρες και βιώνουν αρνητισμό σε κάθε κοινωνική συναναστροφή. Όταν επιθυμούν να επικοινωνήσουν με κάποιον ενήλικα συνήθως χρησιμοποιούν μη λεκτικές ενέργειες όπως το να δείξουν ένα αντικείμενο ή να πλησιάσουν προς το μέρος που επιθυμούν (Schopler & Mesibov, 1986).